Literatür Taraması Nasıl Yapılır?
Türkçesi alanyazın olarak ifade edilen literatür aslında herhangi bir bilim dalında daha önce yapılmış çalışmaları kastetmektedir. Literatür taraması nasıl yapılır? denildiğinde ise söz konusu yapılan bilimsel araştırmaların araştırması işlemidir demek hatalı olmayacaktır. Bir noktada öğrencilerin ya da ilgili bilim insanlarının meydana getirmek istedikleri tez, dönem projesi ya da makale gibi çalıştaylarla alakalı alt yapı meydana getirme aşamasıdır. Böylelikle kendi konumuz ya da konumuza yakın disiplinlerde daha önce ne gibi araştırmalar yapılmış tespit etme şansına sahip oluruz. Eğer birkaç taneden fazla bilimsel araştırma bulmamız söz konusu olmadıysa ilgili konuyla ilgili tez yazmak ya da dönem projesi hazırlamak büyük bir soru işareti içerir. Sonuçta akademik çalışmaların meydana getirilmesi nasıl oluyordu? Bilimsel olarak kabul edilebilir nitelikte olan kaynaklara dayandırmak suretiyle çeşitli bilgilerin derlenmesi biçiminde oluşturulan araştırmalardır. O halde sizin dayanak olarak sunabileceğiniz referanslarınız sınırlı ise sürekli onlara bağlı ilerleme yapmanız mümkün olmaz. Böyle durumlarda yapmanız gereken mecburen konuyu revize etmek olmalıdır. İkinci alternatif olarak ise bir tez yazım sürecinde olduğunuzu düşünürsek yapabileceğiniz diğer alternatif konuya değişken eklemek olmalıdır. Böylece araştırma yapılabilecek alanları genişletmiş olursunuz. Şimdi literatür taraması nasıl yapılır konusuyla ilgili detaylara birkaç başlık halinde birlikte göz atalım.
1-) Literatür Taraması Nedir?
Üst kısımda kısaca ifade ettiğimiz şekilde literatür taraması nedir? Sorusuna tekrar yanıt verecek olursak: Herhangi bir konuyla ilgili daha önce yapılmış olan bilimsel araştırmaların tespit edilmesi işlemidir diyebiliriz. Yani nasıl ki bir marka sektöre girerken rakipleri ve daha önce faaliyet gösterilen alanda hizmet veren kurumları araştırıyorsa öğrenciler ya da akademisyenler bilimsel araştırmaya başlarken literatür taraması yapmalıdır. Böylelikle ilgili disiplindeki gelişmeleri kaçırmamış olacaktır. Şimdi literatür taraması nasıl yapılır başlıklı yayınımızda bir diğer başlığımıza geçelim.
2-) Literatür Tarama Hakkında İpuçları
Çoğu öğrenci anlatılan işlemlerin nasıl yapılacağını bilemiyor. Çünkü temel manada literatür tarama hakkında ipuçları mı isteniyor yoksa artık tez yazım, makale hazırlama gibi süreçler başlamış ve derin alanyazın taraması mı isteniyor? İkisi arasında önemli fark olduğundan dolayı literatür taraması nasıl yapılır? Biçiminde soru yönelten kimseye ilk soracağınız soru bu olmalıdır. Aksi durumda amaç belli olmadığından dolayı nerelerde destek sunacağınızı ya da neyi taraf edeceğinizi bilemeyebilirsiniz. Örnek vermek gerekirse tez konusu belirleyeceksiniz. Danışman öğretim üyesi size dedi ki araştır bakalım daha önce bu tür konular üzerine araştırma yapıldı mı? Sizin izleyeceğiniz adım ülkemizde bulunan platformlar üzerinden konuşacak olursak YÖK tez merkezi, arama motorları ve Dergi Park gibi sitelerdir. Buralara ek olarak pek çok süreli yayın sitesine bakabilirsiniz ancak bunlar başlangıç aşaması için size yeterli gelecektir. Konu başlığınızda yer alana kelimeler ve kelime öbeklerinin kombinlenmesi neticesinde söz konusu platformlarda arama yapabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken komple konu başlığı yazmak değil; bir veya birkaç tane sözcük grubunu yazmak olmalıdır. Bunlardan işinize yarayabileceğini düşündüklerinizi kenara not edip arşivleyiniz. Sonrasında eğer çok fazla kaynak oldu ise daha yakın tez konularını ayırıp daha az alakalı olanları ayrıca arşivleyiniz. Özellikle arama motorları üzerinde araştırma yapıyorsanız kelime öbeğinin sonuna .pdf yazarsanız dosya formatına göre arama yapacağından dolayı ilgili yayınlara ulaşmanız daha olasıdır (Elbette hangi formatı istiyorsanız onu yazınız. Örnek olması adına PDF yazılmıştır). Böylelikle literatür taraması nasıl yapılır konusunda temel yetkinlikleri kazanmış olduğunuza göre birkaç konuya daha değinip makaleyi sonlandıralım istiyoruz.
3-) Daha Önceki Yapılmış Çalışmalar veya Literatür Tablosu
Pek çok yüksek lisans ve doktora öğrencisi ile görüştüğümüzde daha önceki yapılmış çalışmalar veya literatür tablosu istendiği anda danışmana ne gibi hazırlık yapıp götüreceklerini bilmediklerini ifade etmişlerdir. Aslında önceki başlıklarda yapılan işlemin tam manası ile tablo haline getirilmesinden başka bir şey değildir. Literatür taraması nasıl yapılır bildiğinize göre bundan sonraki adımda elde edilen kaynakları biraz daha fazlaca irdelemeniz gerekecek. Çünkü literatür tablosu istendiğinde birkaç sütun açılır ve orada yazar(lar), yayım yılı, başlık, araştırma yöntemi, sonuç gibi başlıklar yazılır. Her bir kaynak için bu bilgileri elde etmek adına elbette tez konusuna bakıp ilerleme yapamazsınız. İşte burada artık ilgili dokümanları kapsamlı irdelemeniz ve yukarıda ifade edilen sütunlardaki bilgileri elde edeceğiniz kısımları okumanız gerekmektedir. Tez yazım sürecinde olan bir öğrenci olarak bu sizi yoracak olsa bile emin olunuz konuya olan hakimiyetiniz artacaktır.
4-) Kısa Sürede Literatür Taraması Yapmak Mümkün Mü?
Son kısımlara gelirken kısa sürede literatür taraması yapmak mümkün mü? diye merak edenlere yanıt vermeye gayret edelim. Tamamen kişinin özelliklerine göre olmakla birlikte bazı anlarda mümkündür. Ancak üç numaralı başlıkta ifade edildiği gibi eğer sizden literatür tablosu isteniyorsa bunun çok kolayca hazırlanması mümkün değildir. Çünkü literatür taraması nasıl yapılır? denildiğinde çok ciddi manada emek gerekmez. Elbette konunuzla alakalı yeterli kaynak varsa. Buna ek olarak tablo istenirse her bir kaynakla ilgili öğrenmeniz gereken bilgileri okuyacağınızdan dolayı zaman konusunda sıkıntı yaşayabilirsiniz. Özellikle yüksek lisans veya sonrasında bu tür istekler genelde öğrencilere iletilmektedir. Ancak sizler işin temel mantığını anladığınız sürece bunu yerine getirirseniz, yaptıklarınızın aslında tez hazırlama sürecine katkı olduğunu görebilirsiniz. Detaylı bilgi almak veya hizmetlerimizden yararlanmak isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz.
